İş güvenliği kültürümüzde yok

SGK istatistiklerine göre 2014 yılında toplam 221.366 kiÅŸi iÅŸ kazası ve meslek hastalığı geçirdi. Toplam 1.626 kiÅŸi iÅŸ kazalarında hayatını kaybetti. 62.097 kiÅŸiye de sürekli iÅŸ göremezlik ödeneÄŸi baÄŸlandı, kaza geçiren her dört kiÅŸiden biri sakat kaldı. SGK ve Ä°ÅŸ SaÄŸlığı GüvenliÄŸi Meclisi’nin (Ä°SÄ°G) rakamlarına göre 2005 yılından bu güne tam 15 bin kiÅŸi iÅŸ kazalarında hayatını kaybetti.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın verilerine göre, 2002-2013 yılları arasında iÅŸ kazası geçiren toplam sigortalı sayısı 1 milyon 921 bin kiÅŸi. Bu kazalarda ölen toplam sigortalı sayısı ise 13 bin 510 kiÅŸi. Ä°ÅŸ göremezlik raporu alan baÅŸhekim onaylı kiÅŸi sayısı 2002-2014 yılları arasında 15 milyon 519 bin 496 kiÅŸi. Bunlar sadece sigortalı çalışanlar, her on iÅŸ kazasından yalnızca bir tanesinin SGK kayıtlarına yansıdığı tahmin ediliyor.

Meslek hastalıklarına gelince veri bile yok..
Ne yazık ki Türkiye ölümlü iÅŸ kazalarında Avrupa’da birinci sırada. Ä°ÅŸ kazaları Türkiye’de her geçen yıl daha da artıyor, üstelik 2012 yılında çıkmış olan yasaya raÄŸmen... Sebebi ise inÅŸaat sektörünün hızlı ve kontrolsüz ÅŸekilde büyümesi, yasal zorunluluÄŸa raÄŸmen halen 700 bin ÅŸirketten 480 binin Ä°SG uzmanı bulundurmaması ve iÅŸverende de iÅŸçilerde de iÅŸ saÄŸlığına iliÅŸkin bir kültürün oluÅŸmaması.

ÖLÜMLER ARTTI
Türkiye’de en çok kazanın bina inÅŸaatında, metal imalatında ve taşımacılıkta olduÄŸunu söyleyen Ä°ÅŸ GüvenliÄŸi Uzmanları DerneÄŸi BaÅŸkanı Mahmut Cihan, “Ülkemizde hızlı bir deÄŸiÅŸim var ve bu deÄŸiÅŸimin etkisi bu üç sektörde hissedilir ÅŸekilde kazalara neden oluyor. Kazaların kök nedenine baktığımızda ise iÅŸverenlerin yönetim sistemi ve kültürel çalışmalara destek vermediÄŸini ve uygulamadığını görüyoruz. Sektörel zorluklara ve kurallara ihtiyacımız var. Ülkede herkes her iÅŸi yapabiliyor. Ä°ÅŸ kazalarını bir anda bitirmemiz mümkün deÄŸil zira iÅŸ güvenliÄŸi multi disipliner bir bilim ve çok etkenli. Yönetimini hayal ettiÄŸiniz her iÅŸin içinde iÅŸ güvenliÄŸi var. ÇocuÄŸun yetiÅŸtirilmesinden iÅŸ hayatına, yaÅŸamının her aksamına etki eden bir yaÅŸam ÅŸekli” diyor. Ä°SGHEDER Yönetim Kurulu BaÅŸkanı Yrd. Doç. Dr. Turhan Åžalva da “Zamana ihtiyacımız var, kültür bir günde oluÅŸmuyor, iÅŸveren aynı iÅŸveren, iÅŸçi aynı iÅŸçi... ikinci, üçüncü kuÅŸak iÅŸverenler geldikçe bu kültür deÄŸiÅŸecek” diyor.,

480 BÄ°N Ä°ÅžYERÄ°NDE HALEN Ä°SG UZMANI YOK
Ocak ayından itibaren iÅŸ güvenliÄŸi uzmanlarının aylık çalışma süreleri de deÄŸiÅŸti. Yılbaşında 12 dakika olan uzmanın çalışma süresi 3.5 katına çıktı. Bir Ä°SG uzmanı çok tehlikeli bir iÅŸyerinde ayda en az kiÅŸi başı 40 dakika çalışacak, yani iÅŸyerinde 100 kiÅŸi varsa aylık 4 bin dakika çalışacak. Bu durumda firmalar daha çok Ä°SG uzmanı çalıştırmak durumunda, hem nitelikli Ä°SG uzmanı bulmak zorlaÅŸtı hem de iÅŸverenin maliyeti arttı. Turhan Åžalva, dernek olarak sürenin artmasını baÅŸtan beri istediklerini ama bu artışın çok yüksek olduÄŸunu savunuyor: “En büyük korkumuz ÅŸuydu, bugüne kadar 700 bin iÅŸverenin 480 bininin hâlâ iÅŸ güvenliÄŸi hizmeti almadığından bahsediyor bakanlık. Bunu azaltmaya çalışıyor ama diÄŸer taraftan bir çok firma da ‘benbu kadar veremem’ deyip bu hizmeti almaktan vazgeçti, ‘cezayı yakalanırsam öderim’ demeye baÅŸladı.”

130 BÄ°N UZMAN VAR
Türkiye’de 130 bin iÅŸ güvenliÄŸi uzmanı var, dün yapılan sınavla bu sayısının 140-150 bine çıkması bekleniyor. Uzmanlar bu sayının ülke için yeterli olduÄŸunu, 1 Temmuz sonrası için de yeterli olacağını söylüyor. Fakat bu 130 bin kiÅŸinin ancak yarısının sahada iÅŸ yaptığını, nitelikli personel sıkıntısı olduÄŸunu vurguluyor.

KÄ°MLER Ä°SG UZMANI OLABÄ°LÄ°R?
Üniversitelerin mühendislik, mimarlık fakültelerinden, fizik, kimya, biyoloji bölümlerinden, teknik eÄŸitim fakültelerinin 4 yıllık öÄŸretmenlik fakültelerinden, iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi meslek yüksek okullarından mezun olanlar, onaylı kurumlarda eÄŸitim alıp, ÖSYM’nin yaptığı sınavda 70 ve üzeri puan alırlarsa C sınıfı uzman olarak iÅŸ hayatına baÅŸlayabiliyorlar.

1 TEMMUZ’DAN SONRA KAMU DA MECBUR
6331 sayılı iÅŸ SaÄŸlığı ve GüvenliÄŸi Yasası, tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfında bulunan tüm iÅŸletmelere iÅŸyeri hekimi ve iÅŸ güvenliÄŸi uzmanı çalıştırma veya bu hizmeti ortak saÄŸlık güvenlik hizmeti ÅŸirketlerinden alma zorunluluÄŸu getirmiÅŸti. Åžimdi 1 Temmuz’dan itibaren 30 bin kamu kuruluÅŸu da, 1 kiÅŸi dahi çalıştıran az tehlikeli iÅŸyerleri de, örneÄŸin bakkal da manav da, kısacası tüm iÅŸyerleri bu kapsama girecek. Az tehlikeli iÅŸyerlerinde eÄŸer 10 kiÅŸiden az çalışan varsa, iÅŸveren isterse AnadoluÜniveritesi Ä°SG iÅŸveren portalından eÄŸitim alıp bu sorumluluÄŸu kendi üstlenebilecek. Yani bakkal, manav gibi küçük esnaf kendisi eÄŸitim alacak. Ä°ÅŸ güvenliÄŸi konusunda yasal zorunluluklarını yerine getirmeyenler için ciddi cezalar olsa da iÅŸverenin büyük bir çoÄŸunluÄŸu Ä°SG uzmanı çalıştırmıyor. Çalışma Bakanlığı iÅŸ SaÄŸlığı ve GüvenliÄŸi Genel Müdürü Kasım Özer, iÅŸgüvenliÄŸi konusunda Türkiye’nin mevcut durumunu “Ä°ÅŸletmelerin ve iÅŸverenlerin yüzde 60’ı bildiÄŸini okuyor” sözleriyle özetliyor. Ä°ÅŸ güvenliÄŸi konusunda yasal zorunlukları yerine getirmeyenleri bekleyen cezalar ÅŸöyle: 

EÄŸer iÅŸyeri az tehlikeli sınıftaysa iÅŸyeri uzmanı ve hekim çalıştırmamanın aylık cezası 6.511 TL ile 9.766 TL arasında deÄŸiÅŸiyor.
Tehlikeli sınıfta 6.511 TL ile 13.022 TL,

Çok tehlikleri iÅŸyerlerinde ise 9.766 TL ile 19.533 TL arasında deÄŸiÅŸiyor. Ayrıca risk deÄŸerlendirme, acil durum planı yapılmamışsa, iÅŸe girenlerden saÄŸlık raporu alınmamışsa hepsinin ayrı ayrı cezası var.

Üst yönetim örnek oluyor
Vodafone’un iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi yönetim sisteminin temelini Vodafone Ä°ÅŸ SaÄŸlığı ve GüvenliÄŸi 7 Mutlak Kural oluÅŸturuyor. Bu kurallar, araç sürerken emniyet kemerinin tüm koltuklarda takılması, yüksekte ve elektrikle çalışırken tüm tedbirlerin alınması, hız sınırlarına uygun araç kullanılmasına kadar çeÅŸitleniyor. Vodafone’da oluÅŸturdukları iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi kültürüyle sektörde bilinç yarattıklarını söyleyen Vodafone Türkiye Ä°cra Kurulu BaÅŸkan Yardımcısı Pınar Kalay, “Ä°ÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi konusunun ÅŸirket içinde önemsenmesi her ÅŸeyden önce üst yönetimin konuya verdiÄŸi deÄŸerle doÄŸru orantılı. Bu kapsamda, iÅŸ saÄŸlığı, güvenliÄŸi ve çalışanlarımızın saÄŸlığı konularında icra kurulu baÅŸkanımız ve ona baÄŸlı üst düzey yöneticilerimiz üç ayda bir saha turları yapıyorlar“ diyor.

Ä°ÅŸ güvenliÄŸini tiyatro ile anlattılar
Boyner 2013 yılında satış danışmanları, depo çalışanları, call center çalışanları ve merkez ofis ekipleri için bir Ä°ÅŸ SaÄŸlığı ve Çalışan GüvenliÄŸi El Kitabı’nı çalışanlarla birlikte hazırladı. El kitabında ergonomi, depo güvenliÄŸi, iÅŸyeri hijyeni, kiÅŸisel bakım, atık yönetimi, saÄŸlıklı beslenme, stres yönetimi gibi farklı konular yer aldı. Bu yıl da Altınyıldız’da yapılan Ä°SG eÄŸitimleri kapsamında çalışanların da dahil olduÄŸu bir tiyatro oyunu sahnelendi. Grup ÅŸirketleri içerisinde yapılan bir diÄŸer uygulama da Boyner Büyük MaÄŸazacılık tarafından düzenlenen ‘Güvenli Depo’ yarışması oldu. Boyner ve YKM maÄŸazalarından gelen farklı uygulama ve çözüm önerilerinin deÄŸerlendirildiÄŸi yarışma sonucunda ilk üçe giren maÄŸazalar ödüllendirildi.

http://www.hurriyet.com.tr/is-guvenligi-kulturumuzde-yok-40097921